Smaakgestuurd moet Isala-patiënt helpen voldoende te eten
Zorg - Wie op de menukaart kijkt van het Isala ziekenhuis van de afdeling Oncologie kijkt, ziet gerechten die met een kleurtje worden weergegeven. Ook worden er smaakmakers als augurkjes, mosterd, pijnboompitten en stoofpeertjes aangeboden. Beide zijn onderdeel van het project Smaakgestuurd eten. Een project met als doel patiënten met kanker te helpen om, ondanks hun veranderde smaak, lekker en voldoende te blijven eten.
‘Tijdens de behandeling van kanker verandert bij veel patiënten hun smaak’, vertelt diëtiste Lisan Eekman. ‘Door die veranderende smaak is gezond en voldoende blijven eten lastig, terwijl het binnenkrijgen van voldoende energie en eiwitten juist zo belangrijk is om op krachten te blijven. Om patiënten toch met smaak te laten eten, biedt Isala nu smaakgestuurd eten op de afdeling Oncologie en zijn er plannen om in de nabije toekomst ook te starten op de dagbehandeling in Zwolle.’
Eten dat past bij de patiënt
‘Zo’n twee jaar geleden zijn we in samenwerking met Huuskes, onze leverancier van de maaltijden in Isala, gestart met het project Huuskes 2.0’, gaat Gerda Bovenmars, adviseur voeding in Isala, verder. ‘Op de afdeling Oncologie was een werkgroep bestaande uit de leidinggevenden van de afdeling, arts-onderzoeker Ellen Kramer, de service-assistenten en Lisan Eekman als diëtist betrokken bij dit project. Het doel? De maaltijden in Isala nog meer laten aansluiten op de behoefte van specifieke patiëntcategorieën, zoals kinderen, ouderen en bijvoorbeeld oncologiepatiënten.’
Een eerder succes vanuit het project zijn de mini-maaltijden, die nu in heel Isala te bestellen zijn door de service-assistenten. ‘Dit zijn kleine porties van maaltijden die toch voldoende eiwitten bevatten geserveerd in een klein pannetje met deksel’, legt Gerda uit. ‘Ideaal voor patiënten die (nog) geen groot bord eten op kunnen. Daar komt nu dus het smaakgestuurd eten bij.’
Smaaktest met strips
Lisan Eekman, als diëtist betrokken bij het project, legt uit hoe smaakgestuurd eten er in de praktijk aan toegaat. ‘Om te beginnen neemt een service-assistent bij de patiënt een smaaktest af. Dit gebeurt met behulp van strips met smaakjes. Zo kunnen we meten wat de patiënt nog proeft én – heel belangrijk – wat hij of zij lekker vindt.’
‘Sommige mensen hebben bijvoorbeeld een heel sterke smaak, waardoor eten hen snel gaat tegenstaan’, vervolgt Lisan. ‘Bij andere mensen vervlakt de smaak juist, waardoor alles hetzelfde smaakt. Ook kan iemand tijdelijk een voorkeur hebben voor zoete smaken of flink zure smaken. Dat brengt de smaaktest dan in beeld. Vervolgens geeft de service-assistent uitleg over de maaltijden die bij iemands smaakprofiel passen en ik, of één van mijn collega-diëtisten, komt bij de patiënt langs voor persoonlijk advies.’
Roze voor zoet, blauw voor zout
‘Om het makkelijk te maken, werken we met kleuren die staan voor de vijf smaken – zoet, zout, zuur, bitter en umami ’, vertelt Gerda. ‘Zo staat de kleur roze voor zoet, blauw voor zout en groen voor bitter. De kleuren komen vanuit de stichting Beleef je smaak die Ellen Kramer, lid van de werkgroep, mede heeft opgericht. Deze kleuren vindt de patiënt terug op de menukaart en op de maaltijdkar.’
Dankzij de kleuren kunnen patiënten een gerecht kiezen dat aansluit bij hun veranderde smaak. Of hun maaltijd door het toevoegen van smaakmakers als augurkjes, ketjap, mosterd of appelmoes, wat zuurder, zouter of juist zoeter maken. Zo willen we patiënten met een veranderde smaak toch lekker laten eten.’
Uitdagen om te experimenteren
‘Als onderdeel van het project willen we – zodra het volgens de coronamaatregelen weer kan – ook starten met workshops bij InterMezzo, het nazorgcentrum voor mensen met kanker’, vertelt Gerda. ‘Vorig jaar waren we hier net mee begonnen, toen corona roet in het eten gooide. Zodra het weer kan, starten we met workshops voor mensen met kanker.’
‘Tijdens de workshops willen we mensen vooral leren te experimenteren met smaken. Probeer een andere draai te geven aan de smaak, de temperatuur of de geur van een gerecht als eten je tegenstaat. Zo is kabeljauw met appelstroop, dat op het menu stond tijdens één van de eerste workshop van vorig jaar, me echt bijgebleven. Iets wat je niet snel zou doen, maar echt heel lekker is. Die zoete smaak kan er net voor zorgen dat je al het gezonds van vis wél binnenkrijgt. Daar doen we het voor!’
Erkenning
Als laatste wil Lisan nog laten weten dat de kleuren die aan de verschillende smaken zijn toegekend ook overgenomen zijn door voedingenkankerinfo.nl (een samenwerking van het Integraal Kankercentrum Nederland, de Wageningen Universiteit en de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie, red). ‘Ik heb een bijdrage geleverd aan hun smaakpagina en zij hebben onze kleuren overgenomen. Dat vind ik echt een mooie erkenning. Als Isala zijn we één van de eerste ziekenhuizen die op deze manier hun maaltijden laten aansluiten op de individuele smaakbeleving en voedingsbehoefte van patiënten die behandeld worden tegen kanker. Daar ben ik trots op.’
Bron: Isala
Auteur: Steffen van Beek
Gerelateerd nieuws
_400_400_85_s_c1.jpg)
Opsplitsen ZorgTotaal in Zorg & food en Zorg & ICT goede zet
Vakbeurzen - Eigenlijk is er maar relatief weinig ruchtbaarheid aan gegeven, maar van 8 tot en met 11 april worden voor de eerste keer de drie vakevents Zorg & food, Zorg & facility en Zorg ICT gezamenlijk gehouden als opvolger van de vroegere beurs ZorgTotaal. Dat wil niet zeggen dat belangstellenden de weg naar de Jaarbeurs in Utrecht niet wisten te vinden. In tegenstelling....
Lees bericht
The Right Meal en SYNDLE bundelen de krachten
Samenwerking - Online diëtistenpraktijk The Right Meal gaat samenwerken met organisatieadvies- en trainingsbureau SYNDLE. Beide partijen spelen een rol in het optimaliseren van voeding in de zorg, waarbij SYNDLE zich richt op zorginstellingen en The Right Meal op de individuele thuissituatie.
Lees bericht
Nieuwe norm gezonder en duurzamer voedingsaanbod zorg
Zorg - Goede Zorg Proef Je heeft dinsdag de nieuwe norm vastgesteld voor een gezonder en duurzamer voedingsaanbod in ziekenhuizen. De factsheet is ontwikkeld in samenwerking met stichting Alliantie Voeding in de Zorg, het Voedingscentrum en een aantal voorhoedeziekenhuizen, op initiatief van Vermaat.
Lees bericht
Martini Ziekenhuis volledig over op gezonde voeding
Zorg – Als een van de eerste ziekenhuizen in Nederland is het Martini Ziekenhuis in Groningen vanaf juni volledig overgestapt op gezonde voeding. Het gezonde aanbod is niet alleen gericht op patiënten, maar ook op het bezoek en de eigen medewerkers.
Lees bericht
Nieuw voedingsconcept VersZorgende voor kleinschalige zorg
Zorg - Voor de kleinschalige zorg in Nederland is het voedingsconcept VersZorgende ontwikkeld. Het concept gaat uit dat mensen, de zogeheten VersZorgenden, het proces rond eten en drinken in een woonvorm op zich nemen en zodoende het zorgpersoneel ontlasten. Bij dit proces worden zoveel mogelijk de cliënten van de woonvorm betrokken.
Lees bericht
ToekomstProef zet in op leiderschap bij verduurzamen voeding in de zorg
Zorg - In een bomvolle zaal van de Koninklijk Visio in Huizen vond op donderdag 23 maart de aftrap van ToekomstProef plaats. Dit is een initiatief van St. Eten+Welzijn en een aantal strategische partners om het eten en drinken in zorginstellingen niet alleen beter te maken, maar ook meetbaar duurzamer.
Lees bericht